Özet: Ulaşılması zor olan yerlerden yabani bal arısı kolonilerini, bal arılarının davranış biyolojisinden faydalanarak modern kovanlara aktarabiliriz. Tecrübelerimize dayanarak daha önce yayınlanmış metod üzerinde değişiklikler öneriyoruz.
BEES SETTLED IN INACCESSIBLE PLACES
Abstract: We describe how wild hives in inaccessible places could be transferred into modern hives by taking advantage of honey bee behavior. Based on experience, we suggest modifications to a previously published method.

İnsanlar bal arılarının davranış biyolojisini çözdükçe, onları daha iyi yönetebilmek ve kovan başına düşen verimi arttırabilmek amacı ile birçok yöntem geliştirmişlerdir. Buna çok basit bir örnek verecek olursak; kovanı açmadan önce giriş deliğinden körük dumanı vermek, arıları kovan içinde bulunan depolanmış balı yemeye teşvik eder. Bu da arıcılara kovan içinde rahat çalışabilecekleri bir süre kazandırmış olur. Bu basit teknikle arıların doğada yangın çıktığında kovandan mümkün olduğu kadar balı kaçırmak için gösterdikleri davranıştan yararlanılmaktadır. Bu makalede sizlere, insanlar tarafından ulaşılması zor, ağaç kovukları, duvar araları vb. yerlerden yerleşik durumda bulunan bal arısı kolonilerinin yapıya ve çevredeki bireylere rahatsızlık vermeden modern kovanlara alınması yöntemini anlatacağım. Bu teknik, arının yuvasını nasıl tanıdığına ve ana arının nasıl kabul edildiğine dikkat edilerek geliştirilmiştir. Ulaşılması zor olan yerlerden yerleşik durumda bulunan kolonileri almada arıcılar düşme, zehirli kimyasal maddelere maruz kalma ve sokulma tehlikesi altında kalabilirler. Arıcı bu işi üzerine aldığında, peteklere ulaşsa bile arıları, balı ve kuluçkayı alabilmesi için çok gayret göstermesi gerekecektir. Bu tip kolonilerin öldürülmesinde kullanılan kimyasal maddeler, belli bir süre sonra çürüyen kuluçka ve peteklerde bulunan balın duvarın iç kısmına sızması yapı sağlığına olumsuz etki edecektir. Bu yüzden ergin arılar öldürülmeden ve balı taşıyarak aktarma yapmak gerekir. Arıların, kuluçkanın ve balın modern kovana aktarılmasında bir teknik önerilebilir. Kovuğun etrafındaki, ana girişin dışında bulunan bütün delikler titiz bir şekilde kapatılmalıdır. Kovuğun ana girişine tül teli keserek, bükerek konik şekle getirilmiş arı kaçıran yerleştirilmelidir (Şekil-1). Arı kaçırandan çıkan arılar yine aynı yerden kovuğa giremeyeceklerdir. Bunun yerine kovuğun ana girişinin hemen yanına uçuş platformu ile yan yana gelecek şekilde hazırladığımız modern kovandan gelen petek ve ana arının kokusunun geldiği kovana girmeyi tercih edeceklerdir. Hazırladığımız kovanda 2 veya 3 çerçeve arı ve ana arı yerleştirilebilir (M. V. Simith 1967, Crane,E. 1990).

(As humans figured out the behavioral biology of honey bees, they devised a variety of ways to better control them and maximize the output per hive. To provide a basic example, blowing smoke from the entry hole before opening the hive stimulates the bees to consume the honey stored in the hive. This allows beekeepers to operate more comfortably in the hive. The activity of bees in trying to sneak as much honey from the hive as possible when a fire develops in nature is utilized in this basic method. People, tree cavities, barriers, and other obstacles make it difficult to access this item. I will describe how to transfer honey bee colonies from populated areas to contemporary hives without upsetting the building or the people in the surrounding area. This method was created by observing how the bee identifies its nest and accepts the queen. When obtaining established colonies from difficult-to-reach locations, beekeepers run the danger of falling, being exposed to harmful pesticides, and being stung. Even if the beekeeper reaches the combs, he will have to labor hard to collect the bees, honey, and brood. The pesticides used to destroy such colonies, as well as the penetration of honey found in decaying broods and combs into the inside of the wall over time, will have a negative impact on the building’s health. As a result, it is essential to move the honey without killing the adult bees. A method for transporting bees, brood, and honey to the contemporary hive may be proposed. All openings outside the primary entry to the hollow must be carefully sealed. The bee scavenger, which is formed into a conical shape by cutting and twisting tulle wire, should be put near the hive’s main entrance (Figure-1). The bees that emerge from the bee hijacker will be unable to access the hive from the same location. Instead, they will choose to approach the hive where the honeycomb and the smell of the queen bee are coming from the contemporary hive we have built adjacent to the hive’s main entrance and the flying platform. We can put 2 or 3 frame bees and a queen bee in the hive we’ve built (M. V. Smith 1967, Crane, E. 1990)).

Şekil-1 İtina ile hazırlanmış arı kaçıran ve aktarma kovanı.

(Figure-1 Meticulous preparation of the bee smuggler and the transfer hive).

Fakat biz üzerinde bakıcı arısı olan kapalı gözlü yavrulu bir çerçeve ve koloninin büyüklüğüne göre boş çerçeve, kafes içinde bir ana arı verip 3 gün sonra ana arıyı serbest bırakarak da tekniği uyguladık. Birinci yöntemde verilen ananın savunması beraberindeki işçi arılara bırakılmış oluyor. Kovuktan aldığımız kolonilerin işçileri ile modern kovanın işçileri karıştıkça ana arı da kabul edilmiş oluyor. İkinci yöntemde ise bakıcı arılara ve kovuktan alınan koloniye yabancı yeni üretilmiş bir ana kullanılabiliyor. Kullandığımız ana arı kafesi ise arılar alışana kadar ana arıyı korumuş oluyor. Daha sonra, bir ay içinde kovukta bulunan kuluçkadan çıkan işçi arılar yine bizim modern kovanımıza dahil olacaklardır. Şimdi artık kovuğun ağzından konik arı kaçıranı çıkarmanın zamanı gelmiştir. Kovanımızda bulunan tarlacı arılar kovuğun içindeki balı bularak modern kovanımızın içine taşıyacaklardır. Kovuğun içinde bulunan ana arı sonunda mutlaka ölecektir. Çünkü kovuğun içine besin gelmesi duracak, arı sayısı gittikçe azalacak ve belli bir süre sonra ana arı kovuktan çıkıp diğer kovana girmek istese bile diğer modern kovanda bulunan işçiler tarafından öldürülecektir. Bal taşıma işi tamamlandıktan sonra aynı kovuğa bir daha başka bir oğul yerleşmemesi için kapatılmalı ve modern kovanımız arılığa taşınmalıdır. Bu teknik uygulanırken ana arının kabulü, arıların çıkışı ve bal aktarımı önce iki gün arayla, daha sonra haftada bir izlenmelidir. Biz bu yöntemi Puerto Rico Üniversitesi Gurabo Ziraat Üretim İstasyonunda yol kenarında geçişi engelleyen iki koloninin ve tarla içinde çalışmayı engelleyen bir koloninin alınmasında uyguladık. Arıcılarımız ulaşılması zor olan yerlerden bal arısı kolonilerini bu teknikle modern kovanlara aktarırlarsa arı işletmelerini ekonomik yönden güçlendirebilirler. Üstelik doğal zenginliğimizin yok edilmesini hem de yerleşim ve çalışma sahalarında bulunan insanların bal arıları tarafından rahatsız edilmelerini engellemiş olacaklardır.

(However, we used the method on a frame with sealed brood and a nursing bee, as well as an empty frame proportionate to the colony’s size, with a queen caged and released after three days. In the first approach, worker bees following the mother are left to defend her. The queen bee is also welcomed because the workers from the colonies we remove from the hive mingle with the workers from the current hive. The second technique involves using a freshly created queen that is unfamiliar to the bees and extracting the colony from the nest. The cage we employ for the queen bee protects her while the bees get used to it. Following that, worker bees that hatch within a month of hatching will be integrated into our contemporary hive. The conical bee scavenger should now be removed from the hole’s mouth. Our field bees will locate and transport the honey in the hive to our contemporary hive. Inevitably, the hive’s queen bee will perish. Because food will cease to enter the hive, the population of bees will gradually decline, and after a period of time, even if the queen wishes to escape and join the other modern hive, she will be killed by the workers in the other modern hive. After completing the honey transfer operation, the hole should be sealed to prevent future swarms from settling in it, and our contemporary hive should be relocated to the apiary. While using this method, the queen’s reception, bee emergence, and honey transfer should be observed at two-day intervals at first, and subsequently weekly. At the University of Puerto Rico’s Gurabo Agricultural Production Station, we used this technique to eradicate two colonies that were obstructing the roadway and one that was obstructing field operations. Our beekeepers may economically improve their bee businesses by relocating honey bee colonies from difficult-to-reach locations to contemporary hives using this method. Additionally, they will prevent honey bees from destroying our natural resources and causing havoc in human settlements and working places).

KAYNAK: CRANE,E. 1990. Bees And Beekeping,Science,Practice And World Resources. s:166-167, Comstock Publishing Associates a division of Cornell University Press. Ithaca,New York.
TEŞEKKÜR:
Yöntemin uygulanmasında ve makalenin editörlüğünde yardımlarından dolayı T.Giray’a,
Ziraat Üretim İstasyon’u müdürü Manuel Diaz’ateşekkür ederim.

Bu yazım  2002 yılının Ağustos ayında Uludağ Arıcılık Dergisinde Yayınlanmıştır.